Een natuurlijke Velpevallei die tegen een stootje kan
De Velpevallei is bijzonder gevoelig voor de gevolgen van de klimaatverandering. Langdurige droogte en extreme regenval zorgen voor schade en overlast. Een gebiedscoalitie van verschillende partners (overheden en middenveld) wil dit probleem van bron tot monding aanpakken. En dat betekent: beginnen in Opvelp!
De komende jaren neemt Regionaal Landschap Zuid-Hageland de leiding. Gesteund met Europese subsidies worden 3 stevige ambities nagestreefd: de vallei inrichten als klimaatbuffer tegen droogte en wateroverlast, werken aan klimaatrobuuste landbouw en mensen laten kennismaken met de vallei door in te zetten op beleving. Met concrete acties zetten we in 2024
en 2025 grote stappen in de goede richting om deze ambities waar te maken. Wat staat er in onze gemeente zoal te gebeuren het komende anderhalf jaar?
Waterplannen voor de Velpevallei
Een vergelijking van historische en meer recente overstromingskaarten toont aan dat de overstromingsgebieden van de Velpevallei en de valleitjes van de zijbeken in de loop der jaren over het algemeen verschoven zijn van stroomopwaarts (in Bierbeek en Boutersem), naar stroomafwaarts (vooral Kortenaken en Halen). Als we de klimaatverandering van bron tot monding willen aanpakken, moeten we vooral stroomopwaarts meer inzetten op waterinfiltratie en waterberging. Zo zullen er minder overstromingen stroomafwaarts zijn. Daarvoor maken we twee plannen op: het ‘masterplan bovenstroomse waterberging’ wil meer water vasthouden in de bovenstroomse valleidelen. Het ‘klimaatrobuust waterlopenbeheerplan’ omvat acties om meer water te bergen en te laten infiltreren in de bodem. We betrekken, waar mogelijk, iedereen die actief is in de Velpevallei. De plannen worden afgerond in 2025.
De Velpevallei als natuurlijke spons
Het hemelwater vertraagd afvoeren, dat betekent ook werken aan de zijbeken van de Velpe. Door drainage en veranderd landgebruik verplaatsten ook hier de overstromingen zich stroomafwaarts. Dit zorgt voor wateroverlast stroomafwaarts en voor verdroging in de bovenstroomse valleidelen.
De waterbeheerder selecteerde een aantal diep uitgesneden beken die het omliggende landschap ontwateren en zowel droogte als waterellende stroomafwaarts in de hand werken. Een studiebureau bepaalde welke maatregelen voor elke locatie concreet uitgevoerd zullen worden en wat de hydrologische impact hiervan zal zijn. Voorbeelden zijn visvriendelijke schotten en micromeandering. De werken zijn gepland voor 2025. In Opvelp werken we aan vertraagde afvoer in de Kleinbeek.
Voor een Velpevallei vol leven
Om de biodiversiteit in de Velpevallei een boost te geven, nemen we stroomopwaarts maatregelen, die helpen om het water hier langer vast te houden en watergebonden leefgebieden te herstellen. We herstellen poelen en kwelgrachten en zetten zo’n 20 hectare akkers om naar graslanden, die de waterafvoer vertragen, erosie tegengaan, de waterkwaliteit verhogen en de biodiversiteit versterken.
Het verhaal van de Velpe vertellen: tentoonstelling en cursus
Er komt een tentoonstelling over de Velpe die je van dinsdag 10 september tot en met 11 oktober kan bekijken in de hal van de borre. Ontdek er leuke weetjes over de Velpe!
In het najaar van 2024 organiseren we ook een cursus 'De Velpe binnenstebuiten - info & inschrijven via https://www.regionalelandschappen.be/agenda/cursus-velpe-binnenstebuiten UPDATE 9/9: deze cursus is volzet.
